Doelstelling en beleid

Inleiding
Jonge kinderen moeten om hun maatschappelijk functioneren worden voorbereid, waarin zij liefst zo zelfredzaam mogelijk zijn.

Kinderen komen tegenwoordig thuis en op school weinig bewust en fysiek in aanraking met wetenschap en techniek, waardoor talenten en capaciteiten minder tot ontwikkeling komen.

De Ontdekhoek wil voor kinderen van 4-14 jaar in deze leemte mede voorzien door een aanbod waarbij kinderen zo zelfstandig mogelijk zelf aan de slag kunnen gaan en onderzoekend en ontdekkend bezig kunnen zijn

Uitgangspunt is dat elk jong kind in ons land de moeite waard is om zelf praktische ervaringen met wetenschap en techniek op te doen. Een ander uitgangspunt is dat pas iets wordt geleerd, wanneer het vele keren door de eigen handen is gegaan en een kind zelf veel ermee heeft geëxperimenteerd.

Doelstelling

De Stichting Ontdekhoek is in 1983 opgericht met de volgende doelstelling

De Stichting heeft ten doel publieksvoorlichting te verzorgen over wetenschap en techniek en daar achter liggende bedrijfstakken voor kinderen, met name van vier tot veertien jaar, hun ouders, docenten en andere betrokkenen door middel van aanschouwelijke presentaties.

(Artikel 2.1. Statuten stichting Ontdekhoek,18 november 2003).

De doelstelling van de stichting heeft een uitgesproken maatschappelijk en ideëel karakter en heeft geen winstoogmerk. Daarom worden alle resultaten in bezoekers, onderhoud, vernieuwing en uitbreiding geïnvesteerd.

De Hoofdlijnen van het beleidsplan Stichting Ontdekhoek

De Ontdekhoek wil een maximale bijdrage leveren aan het vergroten van (een blijvend) enthousiasme van kinderen (en hun omgeving) voor wetenschap en techniek.

Dat doet de stichting door:

1. Het bereiken van zoveel mogelijk kinderen, hun ouders en leerkrachten en andere betrokkenen,
2. Hen zo lang mogelijk boeien met Wetenschap en Techniek (Science),
3. Tegen een zo effectief mogelijke inzet van geld en middelen

Visie bezoeker/ kindbenadering

1. Zie de klant/kinderen voor vol aan en neem hen volledig serieus
2. Vertrouw hen
3. Ga ervan uit dat de klant/een kind altijd meer kan dan jezelf denkt.

Kern

De kern van de Ontdekhoek is verwondering oproepen, gevolgd door een aanpak van  cycli van Denken-Doen-Verbeteren met aantrekkelijke praktische activiteiten.

De Ontdekhoek laat kinderen met deze denk- en werkwijze ervaringen opdoen.

Het stramien van én denken én doen én verbeteren is geschikt voor elk kind. Tegelijk is het de essentie van wetenschap, innovatie en menselijke vooruitgang. Net als in het echte leven is daarbij iets nooit geheel goed of fout – het kan wel altijd beter. Dit staat in tegenstelling tot de meer op goed/fout gerichte cultuur van het formele onderwijs.

Het aanbod

Een Ontdekhoek is een verzameling opstellingen met uit te voeren proeven waar (jonge) kinderen met minimale begeleiding van volwassenen vele ervaringen opdoen. Dat levert kinderen een schat aan eigen en directe ervaringen op over technieken, materialen en hun eigenschappen.

In het klein en op het niveau van kinderen gaat het niet anders dan met elke menselijke vooruitgang is gegaan en zal gaan. Het is nooit af, maar het kan altijd weer beter. En op hun eigen niveau, eigen tempo en vooral zo zelfstandig mogelijk.

Onderwijskundig gezien wordt op deze wijze een ‘free choice learning’ omgeving aangeboden die

kinderen uitdaagt om zelf te ontdekken hoe wetenschap en techniek werken.

01 Kinderen

De centrale vraag bij het opgroeien van een kind:

Wat kan een kind, waar ligt zijn/haar affiniteit, waar heeft hij/zij plezier in, is er sprake van doorzettingsvermogen, snelheid, precisie, creativiteit etc?

Ouders worden bewust midden tussen kinderen gelaten om hen te laten observeren wat hun kind kan en waar het plezier in heeft. Borden geven aan dat zij mogen meedoen, niet voordoen.

Elk kind voelt zich in de Ontdekhoek welkom en thuis en blijft zeer lang geconcentreerd bezig. Een bezoek maakt op de meeste kinderen een diepe indruk, die zeer  vaak na vele jaren nog tot in detail wordt herinnerd als een heel leuk stukje van hun jeugd.

(Gemaakte werkstukjes worden veel als te koesteren jeugdherinnering ook zo lang bewaard)

Al op jonge leeftijd, meestal voor het 10^e levensjaar, worden belangrijke beslissingen voor latere scholing en beroep genomen. Ouders trekken in die levensfase nog samen met hun kind op. Op latere leeftijd wordt het moeilijker hen als leerkracht of ouder te beïnvloeden; de invloed van de peergroup speelt dan een steeds grotere rol.

Verschillen tussen meisjes en jongens zijn er op jonge leeftijd nog niet. Meisjes zijn bij de Ontdekhoek zelfs in een lichte meerderheid.

Wanneer de instroom naar technische opleidingen steeds meer opdroogt, is het goed om in een voortraject te investeren. Ook elke sport kan niet zonder een opbouw vanuit de jeugd.

Omgeving van het kind:

02 Het primair onderwijs

De Ontdekhoek is 5 dagen per week geopend, in Rotterdam 6 dagen per week. De Ontdekhoek is een voorbeeld voor het primair- (onder- midden en bovenbouw), speciaal onderwijs en de brugklas hoe met eenvoudige middelen techniek haalbaar en betaalbaar kan zijn en blijven in de school.

Schoolkinderen vormen met excursies en schoolreisjes 30% van het aantal bezoekers en scholen zijn bereid daarvoor te betalen.

Voor veel leerlingen uit het primair onderwijs zal dit de eerste en laatste keer zijn dat zij onder schooltijd zelf “proefjes” mogen doen.

Het hele spectrum aan leerlingen, van hoogst begaafd tot sterk beperkt spreekt het aanbod van de Ontdekhoek aan, omdat ieder kind op zijn eigen manier mag denken-doen-en-verbeteren. De praktijk van meer dan 25 jaar toont dit nog dagelijks aan.

03 Wetenschap en Techniek (Science)

Wat is wetenschap en techniek? In ons land met 18 universiteiten en ca 250 studierichtingen elk is hiervoor een opleiding op meer dan 4.500 verschillende manieren in ons land te volgen. Met buitenuniversitair onderzoek (defensie, bedrijven) in Europa, Azie, de VS meegerekend komen we op een veelvoud daarvan. De conclusie na zo’n beschouwing kan niet anders zijn dat elk werkwoord en zelfstandig naamwoord is onderwerp van technisch en wetenschappelijk onderzoek. Met steeds als algemeen kenmerk de werkwijze de cycli van Denken-Doen-Verbeteren.

04 De wereld van wetenschap en techniek

Waar gaan kinderen als zij volwassen zijn werken? Techniek en wetenschap zorgen voor 40-45% van de totale werkgelegenheid in ons land. De Ontdekhoek vertaalt de, in aantallen werknemers, grootste technische bedrijfstakken naar het niveau van kinderen en laat hen met hun specifieke denk- en werkwereld ervaringen opdoen. Voor kinderen zijn rolmodellen en hun werkomgeving van het grootste belang als houvast om hen een idee te geven “wat zij later willen worden” en ‘waar zij willen gaan werken’. Het even om de hoek kijken, bij wat er in bedrijven gebeurt en mogelijke rolmodellen te zien, is tegenwoordig nauwelijks meer mogelijk.

“Het gemiddeld technisch bedrijf is een grauwe grijze doos op een ver afgelegen industrieterrein met de onverbiddelijke uitstraling dat daar buiten het eigen personeel niemand verder iets te zoeken heeft”

De Ontdekhoek heeft de uitstraling van een werkplaats en wil het idee geven dat weer even “om de hoek kan worden gekeken”

05 De match tussen bezoeker en een onderdeel (exhibit)

De verblijftijd, de tijd dat een exhibit een bezoeker geheel vrijwillig kan boeien, vormt een goede indicatie voor de match tussen bezoeker en een exhibit. Bij exhibits in de Ontdekhoek verblijven kinderen lange tijd en hierbij wordt geen enkele dwang uitgeoefend. (free choice learning).

Bij leerplicht is deze verblijftijd niet van toepassing, maar er kan bij voorbeeld wel gekeken worden naar hoeveel tijd een docent of de lesstof een leerling kan boeien.

De focus van de Ontdekhoek is de vrijwillige verblijftijd zo lang mogelijk te maken. Met 20-30 exhibits kunnen kinderen 3-4 uur geboeid bezig zijn in een ruimte van niet meer dan 200-300m2. Een Science Center haalt met meer dan 200 exhibits eenzelfde verblijftijd in ruimtes van veelal enkele duizenden m2. Veel bezoek keert na korte tijd weer terug als herhalingsbezoek en hiermee wordt in feite de verblijfstijd verlengd.

06 De wetenschappelijke onderbouwing van deze match

Om de methodiek van de Ontdekhoek te beter onderbouwen wordt onderzoek uitgevoerd. Het onderzoek richt zich op het combineren van vele theorieën over leren en communiceren en de praktijk in de Ontdekhoek in het bijzonder, en die van  de science centers en de techniek- en wetenschapsmusea in het algemeen. (Dissertatie R. Schuurmans Stekhoven i.s.m. Kings College Londen)

07 Het markt-, bedrijfs- en verdienmodel

Kleinschalige regionale vestigingen zorgen voor een maximale bereikbaarheid en korte reistijden voor

vele kinderen in Nederland.

Als educatieve instelling het aantrekken van zo veel mogelijk:

• Scholieren onder schooltijd,
• Kinderen in hun vrije tijd.

Het betalend schoolbezoek is verantwoordelijk voor een herhalingsbezoek van ca.  60%.

Via schoolbezoek vallen veel bezoekers binnen te halen en daarmee inkomsten. De mond op mond reklame van de Ontdekhoek is zeer sterk en laat publiciteit via locale tv of gedrukte pers ver achter zich.

Bedrijfsleven

Bedrijven kunnen een verbindende schakel vormen tussen de kinderen van een school en een bezoek aan de Ontdekhoek te faciliteren. Per groep bedragen de kosten hiervan  ca € 250,- tot een zelf te bepalen veelvoud daarvan. Op deze wijze is het ondersteunen niet alleen aantrekkelijk voor grote bedrijven maar ook voor het Midden en Klein Bedrijf, MKB. Op een sponsorbord blijft hun gegeven steun 2 jaar zichtbaar.

Entreegelden zorgen voor een maximale dekking van meer dan  90% van de exploitatiekosten.

Doordat steeds gezocht is naar  ‘gratis kost en inwoning’ wordt dit voordeel geheel in de entreeprijs doorgegeven. Kinderen van hoogopgeleide ouders en van ouders met een bovenmodaal inkomen weten de Ontdekhoek zelf wel te vinden.

De relatief lage entreeprijs, een dagkaart voor E 10,-, maakt een bezoek ook betaalbaar voor ouders met modale inkomens en lager. In Rotterdam is deze financiële drempel via de RotterdamPas verlaagd tot E 3,- en vanaf haar start succesvol.

08 De resultaten

• Landelijke spreiding is mogelijk.
• Na de benodigde begininvesteringen en “gratis kost en inwoning” wordt de eigen broek opgehouden.
• Lange verblijfstijd in combinatie met veel herhalingsbezoek (60%). En een bezoek wordt na tientallen jaren nog steeds levendig herinnerd!
• 30% schoolbezoek; scholen betalen voor hun bezoek.
• Praktisch voorbeeld hoe science met eenvoudige middelen aan klassen gegeven kan worden.
• Unieke exhibits/activiteiten. Opstellingen en activiteiten zijn zelf ontwikkeld en zijn voor het overgrote deel niet in collega Science Centra aan te treffen.
• Exhibits zijn voor de kinderen vertalingen van de echte wereld van wetenschap en techniek.
• De werkwijze van cycli van Denken-doen-Verbeteren.

Het gaat om kinderen uit te dagen om te denken, te doen en met verbeteringen te komen. Hiervoor wordt maximaal de ruimte voor gegeven. Niks is fout. Het kan wel altijd beter. (geen nieuwe regel) Dit is de essentie van elke menselijke vooruitgang, elke innovaties en elke wetenschap.

Nergens wordt een zo actief aanbod in goede banen geleid met zo veel kinderen en lage kosten.

Onderwijskundig gezien valt het aanbod van De Ontdekhoek onder de noemer ‘free choice learning’, in tegenstelling tot de schoolse activiteiten die als ‘formal learning’ worden gekenmerkt. Kinderen vinden het leuk om te komen en voelen het niet aan als iets verplichts. Het uit zich ondermeer in de lange verblijfstijd, wat aangeeft dat kinderen veelal ook ouders worden geboeid.